ΤΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΕΞ

Μοντέλο υπέρ της απαγόρευσης¹

Χώρες όπου εφαρμόζεται: Αλβανία, Αρμενία, Σλοβενία, Ρωσία, Ουκρανία

Ιδεολογία: Η εργασία στο σεξ και οι εργαζόμενοι στο σεξ είναι ανήθικοι, είναι φορείς του HIV και άλλων ασθενειών και αποτελούν απειλή για την κοινωνία.

Συνέπειες:
– Οι εργαζόμενοι στο σεξ και οι χώροι εργασίας τους στοχοποιούνται από την αστυνομία, εξετάζονται ακούσια για HIV, ΣΜΝ, Ηπατίτιδα B και C, και τα αποτελέσματα συχνά δημοσιοποιούνται.
– Σύμφωνα με δεδομένα από την Κεντρική-Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, τουλάχιστον το 40% των εργαζομένων στο σεξ έχουν γίνει θύματα σωματικής κακοποίησης από την αστυνομία τον τελευταίο χρόνο πριν από την έρευνα^2.
– Η αστυνομία χρησιμοποιεί ως αποδεικτικό στοιχείο ότι έχουν μαζί τους προφυλακτικά, με συνέπεια οι εργαζόμενοι στο σεξ να φοβούνται να τα έχουν μαζί τους όταν εργάζονται.
– Στην Ανατολική Ευρώπη, τα περισσότερα περιστατικά HIV συμβαίνουν στους πιο επιβαρυμένους πληθυσμούς, όπως οι εργαζόμενοι στο σεξ, τα άτομα που κάνουν ενδοφλέβια χρήση ουσιών και οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες³.

Σουηδικό μοντέλο

Χώρες όπου εφαρμόζεται: Σουηδία, Νορβηγία, Ισλανδία, Β. Ιρλανδία (ΗΒ), Ιρλανδία, Γαλλία

Ιδεολογία: Οι εργαζόμενοι/ες στο σεξ είναι θύματα της πατριαρχίας και της έμφυλης βίας που υφίστανται οι γυναίκες από τους άνδρες

Συνέπειες:
– Ο αριθμός των εργαζόμενων στο σεξ δεν έχει μειωθεί: σύμφωνα με την Αστυνομία της Σουηδίας, εκτιμάται ότι έχει τριπλασιαστεί ο αριθμός των ανθρώπων που προσφέρουν Ταϊλανδέζικο μασαζ με υπηρεσίες σεξ τα τελευταία 3 χρόνια⁴.
– Σύμφωνα με μία μελέτη, οι μισοί από τους συμμετέχοντες ανέφεραν ότι εμπιστεύονται λιγότερο τις κοινωνικές υπηρεσίες και την αστυνομία μετά την επικύρωση του νόμου, και αυτό τους αποτρέπει από το να καταγγείλουν περιστατικά βίας στην αστυνομία⁵.
– Οι εργαζόμενοι στο σεξ στο δρόμο έχουν μεγαλύτερο ανταγωνισμό, μειωμένες τιμές και άσχημες εργασιακές συνθήκες, με συνέπεια συχνά να δέχονται πιο επιθετικές συμπεριφορές από τους πελάτες και άλλα άτομα και να παρέχουν υπηρεσίες σεξ χωρίς προφυλακτικό.
– Παρόλο που η εργασία στο σεξ δεν απαγορεύεται εγγράφως, οι νόμοι των δήμων ή/και διάφορες δράσεις εναντίον των πελατών επιφέρουν συλλήψεις και απέλαση των μεταναστών εργαζόμενων στο σεξ που δεν έχουν νομιμοποιητικά έγγραφα⁶.
– Το στίγμα και οι στερεοτυπικές αντιλήψεις είναι σε έξαρση. Σύμφωνα με μία έρευνα του 2015, περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η εργασία στο σεξ και οι εργαζόμενοι στο σεξ θα πρέπει να ποινικοποιηθούν: το 52% είχε αυτή την άποψη το 2015, ενώ αντίστοιχα αυτό το ποσοστό ήταν 30% πριν την επικύρωση του νόμου⁷.

Νομιμοποίηση

Χώρες όπου εφαρμόζεται: Γερμανία, Ολλανδία, Ελβετία, Ουγγαρία, Ελλάδα και Τουρκία

Ιδεολογία: Η εργασία στο σεξ και οι εργαζόμενοι στο σεξ πρέπει να ελέγχονται και να καταστέλλονται από το κράτος.

Η αυστηρή ρύθμιση εκδηλώνεται σε διάφορες μορφές: Καταχώρηση σε μητρώο εργαζόμενων στο σεξ, περιορισμός στον αριθμό, την τοποθεσία, τα κριτήρια λειτουργίας των χώρων εργασίας στο σεξ, συγκεκριμένες συνθήκες που καθορίζουν ποιος μπορεί να δουλέψει ως εργαζόμενος στο σεξ, όπως για παράδειγμα η υποχρεωτική ιατρική εξέταση.

Συνέπειες:
– Σύστημα δύο ταχυτήτων: μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός εργαζομένων στο σεξ και χώρων τέτοιων υπηρεσιών πληρούν τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια των αυστηρών κανονισμών. Όσοι δεν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις έχουν πρόστιμα και ποινές.
– Στην Τουρκία και στην Ελλάδα, η εργασία στο σεξ επιτρέπεται μόνο σε εσωτερικούς χώρους και μόνο σε άτομα που δεν είναι παντρεμένα. Στην Τουρκία μόνο γυναίκες εργαζόμενες στο σεξ επιτρέπονται με αποτέλεσμα το νομικό αποκλεισμό της πλειονότητας των τρανς γυναικών.
– Στην Ουγγαρία, οι εργαζόμενοι στο σεξ στο δρόμο μπορούν αποκλειστικά να εργάζονται σε περιοχές που ονομάζονται «tolerance zones» ή σε περιοχές που δεν είναι στις προστατευόμενες ζώνες «protected zones».
– Στην Ολλανδία, πολλοί δήμοι έχουν προσπαθήσει να εφαρμόσουν την υποχρεωτική εγγραφή σε μητρώα εργαζομένων στο σεξ τα τελευταία χρόνια.
– Στη Γερμανία, σύμφωνα με το νέο νόμο που εισήχθη το 2017, οι εργαζόμενοι στο σεξ πρέπει να εγγραφούν σε ειδικές υπηρεσίες που θα καθορίσουν εάν θα μπορέσουν τελικά να πάρουν το πιστοποιητικό εργασίας⁸.

Αποποινικοποίηση

Ιδεολογία: Η εργασία στο σεξ είναι νόμιμη, αναγνωρίζεται ως επάγγελμα και αντιμετωπίζεται όπως τα άλλα επαγγέλματα, οι εργαζόμενοι στο σεξ έχουν τα ίδια εργασιακά δικαιώματα.

Χώρες όπου εφαρμόζεται: Νέα Ζηλανδία

Συνέπειες⁹:
– Δεν αυξήθηκε ο αριθμός των εργαζομένων στο σεξ ή των ανθρώπων-θύματα trafficking στη βιομηχανία του σεξ.
– Το 90% των ερωτηθέντων εργαζομένων στο σεξ πιστεύουν ότι το νέο μοντέλο έχει ενισχύσει την ικανότητά τους να διαπραγματεύονται τα εργασιακά τους δικαιώματα και την πρόσβασή τους στην υγεία και την ασφάλεια.
– Το 57% των ερωτηθέντων εργαζόμενων στο σεξ θεωρούν ότι οι αντιλήψεις της αστυνομίας έχουν βελτιωθεί μετά την αποποινικοποίηση.
– Το 64% των ερωτηθέντων εργαζόμενων στο σεξ θεωρούν ότι έχει γίνει πολύ πιο εύκολο να αρνηθούν σε ένα πελάτη συγκριτικά με το 37% που το πίστευε πριν την αποποινικοποίηση.
– Περισσότεροι εργαζόμενοι στο σεξ αναφέρουν ότι αποκαλύπτουν την δουλειά τους στο σεξ κατά τη διάρκεια ιατρικών επισκέψεων και όταν πηγαίνουν για τους τακτικούς ιατρικούς ελέγχους.
– Σύμφωνα με το Lancet, ένα κορυφαίο ιατρικό περιοδικό, η αποποινικοποίηση θα αποτρέψει το 33-46% των μολύνσεων από τον ιό HIV την επόμενη δεκαετία¹⁰.

¹ Περισσότερες πληροφορίες για τα νομικά πλαίσια θα βρείτε εδώ:
International Committee on the Rights of Sex Workers in Europe (ICRSE) (2015).
Nothing about us without us! Ten years of sex workers’ rights activism. http://bit.ly/icrse01
Global Network of Sex Work Projects (2014). Sex Work and the Law: Understanding Legal Frameworks and the Struggle for Sex Work Law Reforms. http://bit.ly/icrse02
² Sex Workers’ Rights Advocacy Network (SWAN) (2009). Arrest the Violence: Human Rights Abuses against Sex Workers in Central and Eastern Europe and Central Asia. http://bit.ly/SWAN01
³ AVERT. HIV and AIDS in Eastern Europe and Central Asia. http://bit.ly/icrse03
⁴ Swedish National Police Board (2012). Trafficking in human beings for sexual and other purposes. Situation report 13ing_report_13. http://bit.ly/icrse04
⁵ Swedish Association for Sexuality Education (2010). Remissvar ang SOU 2010:49, Förbud mot köp av sexuell tjänst. http://bit.ly/icrse05
⁶ Global Network of Sex Work Projects (2015). Advocacy Toolkit: The Real Impact of the Swedish Model on Sex Workers. http://bit.ly/icrse06
⁷ http://bit.ly/icrse07
⁸ http://bit.ly/icrse08
⁹ Department of Public Health and General Practice, University of Otago, Christchurch (2007).
The Impact of the Prostitution Reform Act on the Health and Safety Practices of Sex Workers. http://bit.ly/icrse09
¹⁰ http://bit.ly/icrse10