Οι οροθετικοί ταξιδεύουν χωρίς προβλήματα σε όλο τον κόσμο καθημερινά. Αλλά το να είσαι οροθετικός μερικές φορές μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να σχεδιάσεις κάποια ταξίδια πιο προσεχτικά.
Οι οροθετικοί με καλό ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζουν λίγο πολύ τα ίδια θέματα υγείας, όταν ταξιδεύουν, με αυτά που αντιμετωπίζουν οι οροαρνητικοί. Αντιθέτως, αν έχεις αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, το να ταξιδέψεις μπορεί να είναι προβληματικό. Επιπλέον, ως οροθετικός υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που πρέπει να προβλέψεις, όπως η πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.
Αυτή η ενότητα παρέχει γενικές πληροφορίες ώστε να μάθεις αν ένα κράτος θέτει περιορισμούς εισόδου στους οροθετικούς και σε αυτή την περίπτωση πώς να το αντιμετωπίσεις, όπως επίσης πληροφορίες για την ασφάλεια ταξιδιού, τους εμβολιασμούς και τη λήψη ιατρικής περίθαλψης όταν είσαι σε άλλη χώρα.
Το να ταξιδέψεις σε μια ξένη χώρα μπορεί να είναι πολύ ευχάριστη και συναρπαστική εμπειρία, αρκεί να προνοήσεις για κάποια πράγματα. Σκέψου καταρχάς αν η υγεία σου είναι αρκετά καλή για να ταξιδέψεις. Ειδικά αν αρρώστησες πρόσφατα, αν έχεις ασυνήθιστα συμπτώματα ή αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, πρέπει να το σκεφτείς σοβαρά. Μίλησε με το γιατρό σου πριν από το ταξίδι σου, για να μην έχεις καμία αμφιβολία. Σε περίπτωση που παίρνεις φαρμακευτική αγωγή, βεβαιώσου ότι έχεις πάρει αρκετή ποσότητα φαρμάκων μαζί σου, γιατί ίσως είναι δύσκολο ή αδύνατο να βρεις επιπλέον φάρμακα στο ταξίδι σου. Πάντα παίρνε λίγα περισσότερα φάρμακα απ’ όσα αντιστοιχούν στο ταξίδι σου, για την περίπτωση που καθυστερήσει η επιστροφή σου (π.χ. ακύρωση δρομολογίου).
Περιορισμοί εισόδου σε άλλα κράτη
Βρες αν το κράτος που προγραμματίζεις να επισκεφτείς περιορίζει την είσοδο στους οροθετικούς (έγκυρες πληροφορίες μπορείς να βρεις στο http://www.hivtravel.org/ ). Κάποια κράτη θέτουν περιορισμούς στους οροθετικούς.
Αξιόπιστος επίσης τρόπος για να μάθεις αν το κράτος που θέλεις να επισκεφτείς περιορίζει την είσοδο στους οροθετικούς είναι να τηλεφωνήσεις στην πρεσβεία ή το προξενείο. Μην αποκαλύψεις σε αυτούς που θα μιλήσεις το όνομά σου ή το γεγονός ότι είσαι οροθετικός. Μπορείς επίσης να επικοινωνήσεις με μια οργάνωση που ασχολείται με τον HIV στο κράτος που σκέφτεσαι να ταξιδέψεις και να τους ρωτήσεις αν υπάρχουν περιορισμοί εισόδου. Αν το κράτος στο οποίο επιθυμείς να ταξιδέψεις θέτει περιορισμούς ή απαγορεύει την είσοδο, τότε πρέπει να αποφασίσεις αν θέλεις να πάρεις το ρίσκο να πας εκεί. Αν φαίνεσαι άρρωστος, είναι πιθανό να σε σταματήσουν στο τελωνείο ή στην υπηρεσία μετανάστευσης και αν διαπιστώσουν ότι είσαι οροθετικός, θα αρνηθούν ενδεχομένως την είσοδο στη χώρα και θα σε απελάσουν. Ομοίως, αν έχεις αιμορροφιλία και ταξιδεύεις με παράγοντες πήξης ή σύριγγες, είναι πιθανό οι τελωνειακοί να σε ρωτήσουν αν είσαι οροθετικός.
Αν είσαι πολίτης κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ή έχεις δικαίωμα να διαμένεις σε κράτος της ΕΕ, τότε δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στην είσοδό σου σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Επειδή παίρνεις δωρεάν φαρμακευτική αγωγή για τον HIV στην Ελλάδα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχεις το ίδιο δικαίωμα στο κράτος που επισκέπτεσαι.
Αν προγραμματίζεις μακροχρόνια επίσκεψη ή μόνιμη διαμονή σε άλλο κράτος, να σιγουρευτείς σε πολύ αρχικό στάδιο του προγραμματισμού σου ότι η οροθετικότητα δεν πρόκειται να αποτελέσει πρόβλημα. Ένας καλός τρόπος να ξεκινήσεις θα ήταν να έρθεις σε επικοινωνία με μια οργάνωση που ασχολείται με τον HIV στο κράτος που θέλεις να διαμείνεις.
Πληροφορίες για τις πολιτικές κρατών σχετικά με την είσοδο οροθετικών θα βρεις συγκεντρωμένες στο http://www.hivtravel.org/
Για να μην έχεις προβλήματα με το τελωνείο, φρόντισε τα φάρμακά σου να έχουν σαφή επισήμανση. Μια επιστολή από το γιατρό σου, που θα αναφέρει την αναγκαιότητα λήψης των φαρμάκων, ίσως φανεί χρήσιμη.
Πριν επισκεφτείς μια ξένη χώρα, καλό είναι να διερευνήσεις τις εκεί ιατρικές εγκαταστάσεις, ιδίως αν το επίπεδο ιατρικής περίθαλψης στη χώρα προορισμού είναι χαμηλό. Βεβαιώσου στη συνέχεια ότι έχεις τη σωστή ιατρική και φαρμακευτική ταξιδιωτική ασφάλιση. Οι περισσότερες ασφαλιστικές δεν καλύπτουν ιατρικά προβλήματα που δεν τους γνωστοποιήθηκαν όταν έγινε η ασφάλιση.
Αν χρησιμοποιήσεις αεροπλάνο, έχε υπόψη σου ότι στο μικρό και περιορισμένο χώρο της καμπίνας, αναπνέεις ανακυκλωμένο αέρα, οπότε αν έχεις βήχα, το πρόβλημα επιδεινώνεται.
Ένα άλλο συνηθισμένο πρόβλημα είναι η διάρροια. Συνήθως προκαλείται από μόλυνση των τροφίμων ή του νερού με βακτηρίδια που βρίσκονται στα κόπρανα. Τα βακτηρίδια αυτά μεταδίδονται όταν κανείς δεν πλένει καλά τα χέρια του μετά την τουαλέτα. Περίπου το 40% όσων ταξιδεύουν σε αναπτυσσόμενες χώρες παθαίνει διάρροια, ακόμη και όσοι έχουν εντελώς άθικτο το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Η διάρροια μπορεί να αποτελέσει σοβαρό πρόβλημα για τους οροθετικούς. Η πιο κοινή αιτία της διάρροιας που εμφανίζεται μετά το ταξίδι είναι η λαμβλίαση (giardiasis), η οποία αντιμετωπίζεται εύκολα.
Ταξιδεύοντας με τα φάρμακά σου
Αν παίρνεις αντιρετροϊκή αγωγή πρέπει να μεταφέρεις τα φάρμακα μαζί σου όταν ταξιδεύεις. Οι υπάλληλοι των τελωνείων δείχνουν συχνά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα φάρμακα, και η ανακάλυψη αντιρετροϊκών φαρμάκων στις αποσκευές είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι σε ορισμένες χώρες έχουν απελαθεί.
Κάποιοι παίρνουν το ρίσκο να ταξιδέψουν με τα φάρμακά τους με τους ακόλουθους τρόπους:
• Στέλνουν τα φάρμακά τους στη χώρα προορισμού εκ των προτέρων. Να σιγουρευτείς ότι έχουν φτάσει πριν ταξιδέψεις. Θυμήσου ότι το πακέτο μπορεί να επιθεωρηθεί στο τελωνείο.
• Αγοράζουν τα αντιρετροϊκά τους στη χώρα που θέλουν να ταξιδέψουν, αλλά αυτό μπορεί να μην είναι πάντα δυνατό ή να είναι εξαιρετικά δαπανηρό.
Αν μεταφέρεις τα φάρμακα μαζί σου, να έχεις έτοιμη απάντηση για το τι τα θέλεις. Κάποιοι άνθρωποι λένε ότι είναι για θεραπεία του καρκίνου. Αλλά υπάρχει η πιθανότητα ένας τελωνειακός να έχει δει στο παρελθόν αντιρετροϊκά φάρμακα και να μην ξεγελαστεί εύκολα. Είναι χρήσιμο να υπάρχει επιστολή από το γιατρό σου, που να λέει ότι τα φάρμακα που μεταφέρεις είναι για τη θεραπεία χρόνιας πάθησης και είναι για προσωπική χρήση. Να σιγουρευτείς ότι η επιστολή δεν αναφέρει τον HIV.
Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο ή ακόμα και αδύνατο να προμηθευτείς τα φάρμακά σου αφού φύγεις από τη χώρα σου, ακόμα κι αν πρόκειται για σύντομο ταξίδι μέσα στην Ευρώπη. Για το λόγο αυτό, σιγουρέψου ότι έχεις επαρκή ποσότητα όλων των φαρμάκων μαζί σου για ολόκληρη τη διάρκεια του ταξιδιού σου. Είναι φρόνιμο να μετρήσεις τα φάρμακά σου πριν το ταξίδι και να πάρεις μαζί σου περισσότερες δόσεις, για την περίπτωση που καθυστερήσεις να επιστρέψεις.
Ταξιδεύοντας σε χώρες με άλλη ώρα
Το ταξίδι σε χώρες με διαφορά ώρας θα επηρεάσει την ώρα που παίρνεις τα φάρμακά σου, αν υπάρχει μεγάλη διαφορά ώρας. Υπάρχουν τρεις επιλογές, ανάλογα με το τι σε βολεύει. Πρώτον, μπορείς να συνεχίσεις να παίρνεις τα φάρμακά σου την ώρα που τα έπαιρνες στην πατρίδα σου, αλλά αυτό ίσως συνεπάγεται ότι πρέπει να παίρνεις τις δόσεις σου σε μη βολικές ώρες.
Μια άλλη επιλογή είναι να αλλάξεις βαθμιαία την ώρα που τα παίρνεις, από τη δική σου ώρα στην ώρα του κράτους που επισκέπτεσαι, προσθέτοντας ή αφαιρώντας το πολύ ένα δίωρο κάθε μέρα. Καλύτερα να σημειώσεις τις αλλαγές, γιατί είναι εύκολο να μπερδευτείς.
Μια τρίτη επιλογή είναι να αλλάξεις την ώρα των δόσεων ώστε να ταιριάζει με τη ζώνη ώρας του κράτους που επισκέπτεσαι. Αυτό όμως μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να περάσουν πολλές ώρες χωρίς φάρμακα στον οργανισμό σου την πρώτη φορά που κάνεις την αλλαγή, αν η αλλαγή ώρας είναι μεγάλη. Είναι φρόνιμο να μιλήσεις για το σχέδιό με το γιατρό σου πριν ταξιδέψεις.
Είναι η υγεία μου σε αρκετά καλή κατάσταση για να ταξιδέψω;
Aν προγραμματίζεις ένα ταξίδι, τότε πιθανώς η υγεία σου να είναι σε αρκετά καλή κατάσταση. Αν όμως αισθάνεσαι αδιάθετος, αναρωτήσου ειλικρινά αν είσαι σε αρκετά καλή κατάσταση για να ταξιδέψεις. Το να αρρωστήσεις μακριά από το σπίτι σου είναι μεγαλύτερη ταλαιπωρία. Επίσης ίσως να είναι δύσκολο να λάβεις ειδική ιατρική φροντίδα ή ακόμα υπάρχει πιθανότητα να αναγκαστείς να επιστρέψεις νωρίτερα απ’ ό,τι προγραμμάτιζες. Επιπλέον, αν είσαι πολύ άρρωστος, το ταξίδι από μόνο του μπορεί να είναι πολύ δυσάρεστο, και σε κάποιες περιπτώσεις οι αεροπορικές εταιρίες μπορεί να αρνηθούν την επιβίβαση σε πολύ άρρωστους ανθρώπους.
Αμοιβαία συμφωνία υγειονομικής περίθαλψης
Αν ταξιδεύεις σε άλλο κράτος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), θα πρέπει να έχεις μαζί σου την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθενείας (EΚΑΑ) πριν ταξιδέψεις. Η κάρτα αυτή σου παρέχει δωρεάν ή μειωμένο κόστος ιατρικής περίθαλψης στον ΕΟΧ και κάποια άλλα κράτη. Θα την προμηθευτείς από τον ασφαλιστικό σου φορέα.
Εμβολιασμοί
Ο εμβολιασμός προστατεύει τον εμβολιαζόμενο από μια μολυσματική ασθένεια. Να μάθεις αν χρειάζεσαι ειδικούς εμβολιασμούς και αν είναι ασφαλές να τους κάνεις. Συνιστάται να εμβολιαστείς κατά του ιού της ηπατίτιδας Α και της ηπατίτιδας Β. Συνιστάται επίσης ο ετήσιος εμβολιασμός για τη γρίπη, ιδιαίτερα αν έχεις χαμηλό αριθμό CD4 ή έχεις άλλου είδους προβλήματα υγείας, όπως διαβήτη, καρδιακές ή αναπνευστικές παθήσεις.
Δεν συνιστάται, ωστόσο, οι οροθετικοί να κάνουν ζωντανά εμβόλια, όπως το εμβόλιο της φυματίωσης BCG, καθώς μπορεί να σε κάνει να αρρωστήσεις. Αν σκοπεύεις να ταξιδέψεις σε χώρες όπου χρειάζεται να εμβολιαστείς από πριν, θα πρέπει να το συζητήσεις με το γιατρό σου.
Διακοπή της θεραπείας και ταξίδια
Ποτέ μη διακόπτεις την αντιρετροϊκή αγωγή ή αλλα φάρμακα που σου έχουν γράψει χωρίς πρώτα να το συζητήσεις με το γιατρό σου. Υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι.