19 Μαρτίου 2019
Συνάντηση εργασίας με θέμα την προφυλακτική θεραπεία PrEP και τον οδικό χάρτη για τη διάθεσή της στην Ελλάδα διοργάνωσαν την Τρίτη 19 Μαρτίου 2019 ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας “Θετική Φωνή” και η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Αντιμετώπισης του AIDS.
Η σύσκεψη πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων και σε αυτή συμμετείχαν το Υπουργείο Υγείας και ο ΕΟΔΥ, κλινικοί γιατροί και ερευνητές, εκπρόσωποι των κοινοβουλευτικών κομμάτων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας των πολιτών και των φαρμακευτικών εταιρειών.
Τα κύρια συμπεράσματα στα οποία συμφώνησαν όλοι οι συμμετέχοντες ήταν τα ακόλουθα:
- Η προφυλακτική θεραπεία θα πρέπει να εφαρμοστεί μέσα στους επόμενους μήνες στην Ελλάδα, ξεκινώντας από την ομάδα των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες.
- Ο ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να αναλάβει την αποζημίωσή της, ώστε να διασφαλιστεί η δωρεάν χορήγηση σε όσους επιθυμούν να τη λάβουν.
- Απαιτείται η εφαρμογή ενός συστήματος ανώνυμης συνταγογράφησης, ως απάντηση στο στίγμα που ενδέχεται να αποτελέσει ανασταλτική παράμετρο για τη λήψη της.
- Η υποστελέχωση των Μονάδων Λοιμώξεων δεν επιτρέπει την επιπλέον επιβάρυνσή τους με την παρακολούθηση των ατόμων που θα λαμβάνουν PrEP. Για το λόγο αυτό, προτείνεται η πιστοποίηση γιατρών που ειδικεύονται στον HIV, οι οποίοι θα μπορούν να συνταγογραφούν την προφυλακτική θεραπεία. Πλέον αρμόδιος και αξιόπιστος φορέας για την πιστοποίηση αναδεικνύεται η ΕΕΜΑΑ.
- Στη χορήγηση της θεραπείας και στην παρακολούθηση των ατόμων που τη λαμβάνουν θα πρέπει να εμπλακούν ενεργά και δομές της κοινωνίας των πολιτών.
- Η εκτέλεση των συνταγών προτείνεται να γίνεται τόσο από τα φαρμακεία των νοσοκομείων, όσο και του ΕΟΠΥΥ.
- Ταυτόχρονα με την εφαρμογή της PrEP, απαιτείται η ανάπτυξη δράσεων για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ομάδων που πλήττονται δυσανάλογα από τον HIV για τη συγκεκριμένη αγωγή.
Την εκδήλωση άνοιξε ο Πρόεδρος της ΕΕΜΑΑ Μάριος Λαζανάς ο οποίος επισήμανε την ανάγκη δωρεάν χορήγησης της PrEP στην Ελλάδα, σε πρώτη φάση στην ευάλωτη ομάδα των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες και σε επόμενο στάδιο και σε άλλες πληθυσμιακές ομάδες. “Είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο το γεγονός ότι τόσο στο συγκεκριμένο θέμα, όσο και σε άλλες προκλήσεις που σχετίζονται με την αντιμετώπιση του HIV στη χώρα, γιατροί και ασθενείς συμβαδίζουμε και δυναμώνουμε την κοινή μας δράση”, σημείωσε.
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας Νίκος Δέδες επανέλαβε την πάγια θέση της Θετικής Φωνής για την αξιοποίηση όλης της βεντάλιας πρόληψης που παρέχει η επιστήμη στην οποία εκτός από την τακτική εξέταση, την προφύλαξη μετά την έκθεση (PEP), τη θεραπεία ως πρόληψη (TasP) και τη χρήση προφυλακτικού, συμπεριλαμβάνονται η PrEP, η αυτοεξέταση (self-testing) και η ενημέρωση συντρόφων (partner notification). “Η εθνική απόκριση για την αντιμετώπιση του HIV θα πρέπει να γίνει με σύγχρονους όρους. Οι βέλτιστες πρακτικές υπάρχουν και έχουν εφαρμοστεί με θεαματικά αποτελέσματα στο εξωτερικό. Απομένει να συμφωνήσουμε στην προσαρμογή τους στα ελληνικά δεδομένα και να προχωρήσουμε άμεσα στην εφαρμογή τους στο πλαίσιο ενός στρατηγικού σχεδιασμού” επεσήμανε. Σε αυτό το πλαίσιο ο Νίκος Δέδες παρουσίασε την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της PrEP στο Σαν Φρανσίσκο, στην Αυστραλία και στη Σκωτία και ανέδειξε την ουσιαστική συμβολή της προφυλακτικής θεραπείας στη μείωση της επίπτωσης της νόσου.
Η Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων Μαρία Στρατηγάκη παρουσίασε στο χαιρετισμό της τα κύρια επιτεύγματα του Δήμου στο σκέλος της προαγωγής της πρόληψης, με προεξέχουσα την παροχή δυνατότητας εξέτασης για HIV στα δημοτικά ιατρεία. “Αντιλαμβανόμαστε το ρόλο μας όχι μόνο μέσα από τη συμβολή του Δήμου στη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, αλλά και στην ανακούφιση των επιπτώσεων της κοινωνικής διάστασης του HIV, του στίγματος και των διακρίσεων που επισείει“, τόνισε στην ομιλία της.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν επίσης ο τομεάρχης υγείας της Νέας Δημοκρατίας Βασίλης Οικονόμου, ο βουλευτής του Ποταμιού Γιώργος Μαυρωτάς, οι υποψήφιοι δήμαρχοι Αθηναίων Νάσος Ηλιόπουλος, Κώστας Μπακογιάννης και Παύλος Γερουλάνος, η υποψήφια δημοτική σύμβουλος Φωτεινή Λεομπίλλα και ο υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος Βαγγέλης Σκούφας. Κοινός τόπος όλων των πολιτικών προσώπων ήταν η ανάγκη διακομματικής συναίνεσης στους κρίσιμους άξονες για την αντιμετώπιση της επιδημίας του HIV, στη βάση των επιτευγμάτων της επιστήμης και των βέλτιστων πρακτικών του εξωτερικού.
Ο επιδημιολόγος και ειδικός σύμβουλος στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας Γιάννης Μαμελετζής ξεκίνησε την ομιλία του με τη διαπίστωση ότι οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες έχουν 24 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να εκτεθούν στον HIV σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Αντίστοιχο είναι το ρίσκο στους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών και λίγο μικρότερο στα εργαζόμενα άτομα στο σεξ. Σε αυτό το πλαίσιο, “δεν έχουμε δικαίωμα να καθυστερήσουμε άλλο τη δωρεάν χορήγηση της PrEP στην Ελλάδα στα άτομα που επιθυμούν να τη λαμβάνουν“, σημείωσε προσθέτοντας ότι “πρόκειται για ένα εργαλείο που ελαχιστοποιεί δραστικά τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού“. Παρουσίασε επίσης ορισμένα από τα μοντέλα χρηματοδότησης και αποζημίωσης στο εξωτερικό όπως στη Βραζιλία και τη Σκωτία όπου παρέχεται δωρεάν, στην Αυστραλία όπου προβλέπεται ιδιωτική συμμετοχή και στη Γερμανία, την Αυστρία, την Ιταλία και την Ιρλανδία όπου η προμήθεια επιβαρύνει αποκλειστικά την ιδιωτική δαπάνη. Στάθηκε τέλος στην ανάγκη επένδυσης του συστήματος υγείας, πέρα από τη διάθεση της PrEP, στις απαιτούμενες εργαστηριακές εξετάσεις, στη συμβουλευτική και την ψυχοκοινωνική υποστήριξη, στην πρόληψη, καθώς και στην αξιολόγηση της εφαρμογής και της αποτελεσματικότητας του προγράμματος.
Ο David Delaney, European Director, Policy & Market Access της εταιρείας Mylan επικεντρώθηκε στο μοντέλο χρηματοδότησης και αποζημίωσης της PrEP στην Ιρλανδία. Παρουσίασε δε παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι η χορήγηση της προφυλακτικής θεραπείας υπηρετεί τη δημόσια υγεία και ταυτόχρονα εξοικονομεί πόρους για το σύστημα υγείας, καθώς η θεραπεία απαιτεί πολύ υψηλότερες δαπάνες από την πρόληψη.
Ο διευθυντής των Checkpoint Σοφοκλής Χάνος παρουσίασε τα κύρια εμπόδια και τις προκλήσεις στη διάδοση της PrEP στη gay κοινότητα. Σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή έρευνα “Flash PrEP” στην οποία συμμετείχε η Θετική Φωνή, οι κύριες αρνητικές στάσεις για την αγωγή σχετίζονται με το κόστος, τις ενδεχόμενες παρενέργειες, την αποτελεσματικότητα, τη λήψη φαρμακευτικής ουσίας, την ανάγκη τακτικής παρακολούθησης και το στίγμα. Αισιόδοξο ωστόσο είναι το γεγονός ότι το 2016 μόλις το 23% των ατόμων που επισκέφθηκαν τα Checkpoint γνώριζαν την PrEP, ενώ το 2018 το ποσοστό αυτό εκτοξεύθηκε στο 67%.
Η επίκουρη καθηγήτρια λοιμωξιολογίας Μίνα Ψυχογυιού παρουσίασε την ελληνική εμπειρία χορήγησης PrEP σε 100 άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες και παρουσίαζαν σεξουαλικές συμπεριφορές υψηλού ρίσκου, όπως πρακτικές chemsex, τακτική εναλλαγή συντρόφων και απροφύλακτο σεξ. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, κανένας από τους συμμετέχοντες δεν ορομετέτρεψε, το 50% εμβολιάστηκε για ηπατίτιδα Α, το 24% για ηπατίτιδα Β και το 24% κατέγραψε έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος.
Η επικεφαλής της επιτροπής του Υπουργείου Υγείας για την εκπόνηση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για το HIV/AIDS και καθηγήτρια επιδημιολογίας Γιώτα Τουλούμη επιβεβαίωσε το ρόλο της PrEP ως βασικού πυλώνα για την αντιμετώπιση της επιδημίας. Επισήμανε ωστόσο την ανάγκη να απαντηθούν παράλληλα και οι υπόλοιπες ανοιχτές προκλήσεις, ώστε να διασφαλιστεί η μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς της.
Η Τούλα Παρασκευά από τον ΕΟΔΥ αναφέρθηκε στην παρέμβασή της στα στοιχεία που δείχνουν ότι το 2018 συνολικά 530 άτομα έλαβαν προφύλαξη μετά την έκθεση (PEP) στην Ελλάδα. Σε αυτά τα περιστατικά περιλαμβάνονται και περιπτώσεις ατόμων που ζητούν επαναλαμβανόμενα τη θεραπεία από τις Μονάδες Λοιμώξεων, γεγονός που αποτελεί ένδειξη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιείται ως PrEP. Από τον ΕΟΔΥ μίλησε επίσης και ο Παναγιώτης Δαμάσκος ο οποίος ανέδειξε την ανάγκη ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των ατόμων που λαμβάνουν την προφυλακτική θεραπεία.
Ο ιατροί Αντώνης Παπαδόπουλος, Αναστασία Αντωνιάδου, η Δήμητρα Καββαθά από το Αττικό Νοσοκομείο, υποστήριξαν πως το ιδανικό μοντέλο χορήγησης της PrEP στην Ελλάδα θα πρέπει να αξιοποιεί την εμπειρία και τη δυναμική των Μονάδων Λοιμώξεων, ωστόσο με τρόπο που να μην τις επιβαρύνει επιπλέον και με τη συμβολή δομών όπως τα Checkpoint που παρέχουν υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες ομάδων όπως οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες.
Το λόγο έλαβαν επίσης εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου “Προμηθέας” Γιώργος Καλαμίτσης υπογράμμισε πως απαιτείται μακροχρόνιος σχεδιασμός που να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε ευάλωτης ομάδας. Η Μαριανέλλα Κλώκα από την Praksis σημείωσε πως θα πρέπει να εξασφαλιστούν πόροι μέσα από μία διαδικασία διαπραγμάτευσης με τις φαρμακευτικής εταιρείες. Η Ιωάννα Χονδρού από την Color Youth επισήμανε τέλος την ανάγκη συμπερίληψης των τρανς ατόμων στις ομάδες που θα έχουν πρόσβαση στην PrEP.
