Η επιδημιολογική εικόνα του HIV στην Ελλάδα το 2018

To 2018 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν 687 νέες λοιμώξεις HIV. Το 81,7% των διαγνωσθέντων ήταν άνδρες και το 18,3% γυναίκες. Το 13,1% είχαν ήδη εμφανίσει AIDS εντός του συγκεκριμένου έτους. To 40% των διαγνώσεων αφορούσε σε μεταδόσεις μέσω σεξουαλικής επαφής μεταξύ ανδρών, το 22,4% σε μεταδόσεις μέσω ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής, το 15,4% σε μεταδόσεις μέσω ενδοφλέβιας χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, για ένα περιστατικό δηλώθηκε ως πιθανός τρόπος μόλυνσης η μετάγγιση στο εξωτερικό, ενώ για το 21,7% των περιπτώσεων δεν έχει προσδιοριστεί ο τρόπος μετάδοσης του ιού.

Η συνολική εικόνα

Ο συνολικός αριθμός των HIV διαγνώσεων που έχουν καταχωρηθεί στο αρχείο HIV/AIDS στην Ελλάδα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018 ανέρχεται σε 17.389. Το 82,79% ήταν άνδρες, 16,97% ήταν γυναίκες, ενώ για 41 άτομα το φύλο δεν δηλώθηκε.Το 75,73% των συνολικών διαγνώσεων αφορούσε σε άτομα ελληνικής εθνικότητας, το 19,10% σε αλλοδαπούς γνωστής εθνικότητας, για το 5,16% δεν υπήρχε πληροφορία ως προς την εθνικότητα.

Από την ανάλυση των νέων διαγνώσεων των τελευταίων 9 ετών κατά ηλικιακή ομάδα, φαίνεται ότι προεξάρχουσα ηλικιακή ομάδα κατά τη διάγνωση είναι αυτή των 30 – 39 ετών, ενώ παρατηρείται αύξηση στο ποσοστό των νέων περιστατικών ηλικίας 40 – 49 και άνω των 50 ετών έως το 2017. Το 2018 παρατηρείται πτώση του ποσοστού των ατόμων ηλικίας 40 – 49 ετών, ενώ οι άνω των 50 είναι σε παρόμοια επίπεδα με το 2017. Παράλληλα, το 2018 παρατηρείται αύξηση στα ποσοστά των ατόμων ηλικίας 20 – 30 ετών.

H επιδημία της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα παρουσίασε μια σημαντική αύξηση κατά τα έτη 2011 και 2012, η οποία αφορούσε κυρίως σε άτομα που μολύνθηκαν μέσω ενέσιμης χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών. Μείωση του ετήσιου αριθμού διαγνώσεων καταγράφεται από το 2013, ενώ το 2018 παρατηρείται μικρή αύξηση. Από το 2014 η πορεία της επιδημίας στους ΧΕΝ είναι πτωτική και τα περισσότερα περιστατικά που διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στο Ε.Ο.Δ.Υ. το 2018, αφορούσαν σε μολύνσεις μέσω σεξουαλικής επαφής χωρίς προφυλάξεις, κυρίως μεταξύ ανδρών.

HIV διαγνώσεις σε άτομα μη ελληνικής εθνικότητας

Ο συνολικός αριθμός των HIV διαγνώσεων μη ελληνικής εθνικότητας που έχουν δηλωθεί μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018 ανέρχεται σε 3.322. Από τα περιστατικά αυτά, το 64,6% αφορούσε σε άνδρες, το 35,2% σε γυναίκες και το 0,2% σε άτομα για τα οποία δεν είχε δηλωθεί το φύλο. Από αυτά τα άτομα, το 21,2% είχε ήδη εμφανίσει AIDS. Τα περισσότερα περιστατικά, τόσο στους άνδρες (39,2%) όσο και στις γυναίκες (34,0%), ήταν ηλικίας 30-39 ετών κατά τη διάγνωση. Η κατανομή των HIV διαγνώσεων ανά εθνικότητα και φύλο, όπως απεικονίζεται στον πίνακα 7, δείχνει την πλειοψηφία των γυναικών να προέρχονται από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής (48,5%), ενώ των ανδρών από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης (27,6%).

Κατηγορία μετάδοσης

Συνολικά, η σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις μεταξύ ανδρών αποτελεί μέχρι σήμερα τον κυριότερο τρόπο μετάδοσης του HIV στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το 48,2% των HIV διαγνώσεων που έχουν δηλωθεί, αφορούν σε άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό, εάν εξαιρεθούν τα περιστατικά με απροσδιόριστο τρόπο μετάδοσης, ανέρχεται σε 57,6%.

Από το 2013, ο αριθμός των διαγνώσεων HIV στην ομάδα των χρηστών μειώνεται, ενώ το 2018 εμφανίζεται μικρή αύξηση. Στο σύνολο των 3.754 ατόμων που μολύνθηκαν μέσω ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής, η πλειοψηφία ήταν γυναίκες (53,3%). Ωστόσο, σε ετήσια βάση, μετά το 2010, παρατηρείται μια αύξηση στο ποσοστό των ανδρών οι οποίοι είχαν εκτεθεί στον ιό μέσω ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής με το ποσοστό τους να φτάνει στο 54,7% το 2015, ενώ το 2016 η εικόνα αυτή αναστρέφεται με τις γυναίκες να υπερτερούν σε ποσοστό 58,9%. Το 2017 και ιδιαίτερα το 2018 τείνουν να εξισωθούν τα ποσοστά ανά φύλο. Τα περισσότερα περιστατικά μη ελληνικής εθνικότητας, εκτέθηκαν στον ιό μέσω ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής (41,8%), ενώ στο σύνολο των διαγνώσεων ελληνικής εθνικότητας υπερτερεί η σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών (57,0%).

Παιδιά με HIV λοίμωξη

Το 2018 διαγνώστηκε και δηλώθηκε ένα περιστατικό αλλοδαπής εθνικότητας κάθετης μετάδοσης του HIV, το οποίο είχε διαγνωστεί στη χώρα καταγωγής του. Συνολικά, έχουν δηλωθεί 136 παιδιά ηλικίας κάτω των 13 ετών κατά τη διάγνωση της HIV λοίμωξης, από τα οποία το 68,4% ήταν αγόρια και το 31,6% κορίτσια. Το 51,5% των HIV οροθετικών παιδιών, έχει εκτεθεί στον ιό κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή του θηλασμού.

Διαγνώσεις AIDS

To 2018 διαγνώσθηκαν 100 περιστατικά AIDS, εκ των οποίων το 87% ήταν άνδρες και το 13% γυναίκες. Από τις περιπτώσεις αυτές, το 82% είχαν διαγνωσθεί με AIDS εντός 3 μηνών από τη διάγνωση της HIV λοίμωξης. Το 43% των νέων περιπτώσεων AIDS ήταν άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, ενώ στο 12% η μετάδοση είχε γίνει μέσω ενέσιμης χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών. Η πλειονότητα αφορά σε ηλικίες μεγαλύτερες των 30 ετών κατά τη διάγνωση, με το μεγαλύτερο ποσοστό να παρατηρείται στην ηλικιακή ομάδα άνω των 40 ετών.