1 Δεκεμβρίου 2020
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα AIDS είναι αφιερωμένη σε όλους όσους έχασαν τη ζωή τους σε αυτή τη μάχη, και σε όλους αυτούς, που ενώ υπάρχει πλέον η αντιρετροϊκή αγωγή, δεν έχουν πρόσβαση σε αυτή.
Οι πυλώνες για την αναχαίτιση του HIV και τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής των οροθετικών ατόμων, είναι η πρόληψη μέσω δράσεων ευαισθητοποίησης, εξέτασης και συμβουλευτικής, η έγκαιρη διάγνωση, η περίθαλψη, η παρακολούθηση της θεραπείας και η καταπολέμηση του στίγματος.
Οι προκλήσεις στην Ελλάδα σήμερα
- Μονάδες Λοιμώξεων αποδεκατισμένες από γιατρούς, νοσηλευτές και διοικητικό προσωπικό
- Γιατροί εξουθενωμένοι όντας στην πρώτη γραμμή της μάχης με τον COVID-19
- Αδυναμία διασύνδεσης νεοδιαγνωσθέντων λόγω υπερκορεσμού των Μονάδων
- Χρόνιες ελλείψεις αντιδραστηρίων για απαραίτητες εξετάσεις
- Ανυπαρξία προγραμμάτων πρόληψης και ενημέρωσης
- Μη αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας για μείωση της γραφειοκρατίας
- Ανυπαρξία ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης με πόρους και μετρήσιμους στόχους
Τα εμπόδια στη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας
Δυστυχώς σήμερα η Ελλάδα όχι μόνο υστερεί στους ανωτέρω πυλώνες αλλά ακόμη και στην περίθαλψη, όπου ενώ η χώρα μας κάποτε υπήρξε υπόδειγμα βέλτιστης πρακτικής, από το 2015 και έπειτα υπάρχουν τεράστια εμπόδια ως προς τη διασύνδεση και την πρόσβαση σε απαραίτητες εξετάσεις για τη διαχείριση της HIV λοίμωξης και όχι μόνον.
Η περίθαλψη δεν συνίσταται μόνο στην πρόσβαση στα καλύτερα φάρμακα· πρέπει ο ασθενής να μπορεί να δει τον γιατρό, αλλά αυτό πως μπορεί να επιτευχθεί με αποδεκατισμένες Μονάδες Λοιμώξεων, που πάσχιζαν ήδη και προ κορωνοϊού με δραματική υποστελέχωση, αύξηση νέων κρουσμάτων, το «brain drain» προς το εξωτερικό, τις αποσπάσεις και μετακινήσεις ιατρών, τις παγωμένες προσλήψεις, τς μετακινήσεις ιατρών στον ιδιωτικό τομέα, ενώ η συγκυρία τώρα θέλει επιπλέον τους λοιμωξιολόγους, οι οποίοι παρακολουθούν τους οροθετικούς, να βρίσκονται παράλληλα και στην πρώτη γραμμή έναντι της νόσου COVID-19.
Αντίστοιχα, η διάθεση των φαρμάκων προς τους ασθενείς θα πρέπει να γίνεται όπως και στο εξωτερικό· όχι με τη μηναία προσέλευσή των ασθενών στα φαρμακεία των νοσοκομείων, αλλά με τη δυνατότητα να παραλαμβάνουν την αγωγή για δύο ή τρεις μήνες, προς διευκόλυνση και προστασία τόσο των ιδίων, ιδίως εν μέσω της πανδημίας, αλλά και προς αποφόρτιση του ίδιου του συστήματος -κάτι που θα πρέπει να διασφαλίζεται και να χρηματοδοτείται με κλειστούς προϋπολογισμούς.
Το στίγμα
Ως προς το στίγμα, που ανέκαθεν συνόδευε και εξακολουθεί δυστυχώς έως σήμερα να «συμπορεύεται» με τον HIV/AIDS, η κοινωνία έχει ακόμη μεγάλη άγνοια και φόβο, παρατηρούνται συνεχείς διακρίσεις εις βάρος οροθετικών, ενώ συμπολίτες μας εξακολουθούν να απολύονται από την εργασία τους λόγω της οροθετικότητας τους.
Ο HIV έχει το χαρακτηριστικό ότι σε αντίθεση με άλλες ασθένειες, οι κοινωνικοί προσδιοριστές έχουν να κάνουν με συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά και συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες -αν είσαι εργαζόμενη/ος στο σεξ, ομοφυλόφιλος, κρατούμενος σε σωφρονιστικό ίδρυμα, αν είσαι χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών, τότε η ευαλωτότητα στον HIV είναι πολύ μεγάλη. Στο πλαίσιο αυτό, η φετινή καμπάνια της «Θετικής Φωνής» για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS έχει «οδηγό» το U=U -από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Undetectable και Untransmittable- και εξηγεί ότι ένα άτομο που ζει με τον ιό HIV, λαμβάνει αντιρετροϊκή θεραπεία και έχει μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο για τουλάχιστον έξι μήνες, δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιό.
Η επιδημιολογική εικόνα της χώρας
Σε ό,τι αφορά την επιδημιολογική εικόνα στη χώρα, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά δεδομένα από το Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης HIV/AIDS του ΕΟΔΥ, παρατηρείται μείωση στις νέες διαγνώσεις HIV κατά το πρώτο δεκάμηνο του 2020, ωστόσο στην παρούσα φάση δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα δεδομένων των συνθηκών της πανδημίας του κορωνοϊού που σαφώς και έχει περιορίσει περαιτέρω την πρόσβαση στον διαγνωστικό έλεγχο.
Σύμφωνα με το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης, από την αρχή της καταγραφής και μέχρι και την 31η Οκτωβρίου του 2020, έχουν καταγραφεί συνολικά στον ΕΟΔΥ 18.574 περιστατικά HIV λοίμωξης (82,61% άνδρες). Από το σύνολο των ατόμων αυτών, 4.414 έχουν εμφανίσει AIDS και 11.044 βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή αγωγή. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ανέρχεται στους 3.078.
Τους πρώτους δέκα μήνες του 2020 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 471 νέα περιστατικά HIV λοίμωξης. Οι περισσότερες μεταδόσεις του ιού αποδίδονται στην απροφύλακτη σεξουαλική επαφή, κυρίως μεταξύ ανδρών, ενώ η χρήση ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών δηλώθηκε ως πιθανός τρόπος μόλυνσης για το 11,46% των νέων περιστατικών. Οι νέες διαγνώσεις ατόμων αλλοδαπής εθνικότητας καταγράφουν συνεχή αύξηση από το 2016.
Σχετικά με τα επιδημιολογικά δεδομένα, η «Θετική Φωνή» παγίως αναφέρει πως πρέπει να ελέγχονται υπό το πρίσμα των εμποδίων στην πρόσβαση σε δωρεάν και εμπιστευτικές υπηρεσίες εξέτασης, και η Πολιτεία θα πρέπει να εφαρμόσει ένα σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης δεύτερης γενιάς που θα συγκεντρώνει και θα αναλύει τις εξετάσεις που διενεργούνται στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Η Παγκόσμια Ημέρα AIDS ας αποτελέσει μία ευκαιρία να αναλογιστούμε όλη την τεράστια εξέλιξη της επιστήμης, της επιδημιολογίας, της ιατρικής και της προληπτικής ιατρικής στο μέτωπο του HIV, αλλά και να αξιοποιήσουμε όλη την εργαλειοθήκη των όπλων που διαθέτουμε για τον περιορισμό των νέων λοιμώξεων και την περίθαλψη των οροθετικών ατόμων.
