23 Νοεμβρίου 2022
Ολοκληρώθηκε την Τρίτη 22 Νοεμβρίου στο ξενοδοχείο Τιτάνια η εκδήλωση απολογισμού του έργου “Health without barriers”, το οποίο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης τον Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδος “Προμηθέα” και εταίρο το Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος “Θετική Φωνή”.
Αντικείμενο του έργου ήταν η διερεύνηση της δυνατότητας πρόσβασης των κρατουμένων σε υπηρεσίες υγείας, της ποιότητάς τους, της διασφάλισης του απορρήτου και των περιστατικών διακρίσεων και περιθωριοποίησης.
Στην εκδήλωση παρέστη ο Γενικός Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, Κωνσταντίνος Παπαθανασίου, o οποίος μίλησε για το νέο νόμο 4985/2022 για την αναμόρφωση και τον εκσυγχρονισμό των σωφρονιστικών καταστημάτων αναφερόμενος μεταξύ άλλων στις καινοτομίες που εισήγαγε το συγκεκριμένο νομοθέτημα στο πεδίο του σωφρονισμού και παραδεχόμενος ωστόσο ότι απαιτούνται επιπλέον ενέργειες, ιδίως στο πεδίο των υποδομών και της κάλυψης των αναγκών σε προσωπικό.
Την εκδήλωση χαιρέτησε, μεταξύ άλλων η Φαίη Κουτζούκου, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του προγράμματος Active Citizens Fund, και ακολούθησε η πρώτη Ενότητα, υπό το συντονισμό του Γιώργου Καλαμίτση, Προέδρου του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος “Προμηθέας”, με την παρουσίαση των προηγούμενων προγραμμάτων του Συλλόγου στις φυλακές, εκ μέρους του Στέλιου Αγαπητού, Υπεύθυνου Προγραμμάτων του “Προμηθέα”.
Στη συνέχεια ο Γιώργος Καλαμίτσης μίλησε για το πρόγραμμα “Health without barriers” και ο Σωτήρης Ρούσσος, Βιοστατιστικός και Επιστημονικός Συνεργάτης στο Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήχθη σε κρατούμενους και σωφρονιστικούς υπαλλήλους 5 σωφρονιστικών καταστημάτων. Οι βασικοί άξονες της έρευνας αφορούσαν την υγεία, την τήρηση του ιατρικού απορρήτου και των προσωπικών δεδομένων, την περιθωριοποίηση και το στίγμα.
Μεταξύ των σημαντικότερων ευρημάτων της έρευνας ήταν τα εξής: 1 στους 4 κρατούμενους ενδέχεται να αντιμετωπίσει δυσκολία στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, το 32% των συμμετεχόντων έχει κάνει χρήση εντός καταστήματος κράτησης, το 45% απαντά αρνητικά στο αν νιώθει ότι τα θέματα υγείας του τηρούνται απόρρητα/εμπιστευτικά, ενώ υψηλά ποσοστά των συμμετεχόντων δηλώνουν περιστατικά περιθωριοποίησης και στιγματοποίησης εξαιτίας της διάγνωσης HIV ή ηπατίτιδας C, όπως αποκλεισμό από μαγειρείο, κυλικείο, προαυλισμό και περιστατικά αρνητικού σχολιασμού/αποκλεισμού.
Στη συνέχεια παρουσιάστηκε το policy brief, που συντάχθηκε βάσει των ευρημάτων της έρευνας, και ακολούθησε σύντομος σχολιασμούς από τις/τους: Καλλιόπη Διαβάτη, Αν. Προϊσταμένη του τμήματος Λειτουργίας Καταστημάτων Κράτησης και ΙΑΑΑΒ της Γενικής Διεύθυνσης Αντεγκληματικής και Σωφρονιστικής Πολιτικής, Στέργιο Γεωργούλα, Παθολόγος στο Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού, Σπήλιο Μανωλακόπουλο, Πρόεδρος ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Ήπατος, Καθηγητής Παθολογίας – Γαστρεντερολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Θωμά Χαχάμη, Π.Ε. Σωφρονιστικού Ενηλίκων, BSc, BEconSc, MHSA, MSCS.
Μεταξύ των βασικών προτάσεων πολιτικής ήταν η καθολική εφαρμογή ηλεκτρονικού φακέλου υγείας κρατουμένων, η αύξηση του αριθμού των επαγγελματιών υγείας, η αποσυμφόρηση των φυλακών, η υιοθέτηση πολιτικών μείωσης βλάβης, αλλά και η απόδοση Προσωρινού Αριθμού Υγειονομικής Περίθαλψης Κρατουμένων, κάτι που προβλέπεται από τον νέο νόμο και θα εφαρμοστεί μετά την έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης.
Η δεύτερη Ενότητα, υπό το συντονισμό του Προέδρου του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδος “Θετική Φωνή”, Νίκου Δέδε, ξεκίνησε με εισήγηση του Κωνσταντίνου Παπαθανασίου, Γενικού Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, αναφορικά με το νέο νόμο για την αναμόρφωση και τον εκσυγχρονισμό των σωφρονιστικών καταστημάτων, που προβλέπει μεταξύ άλλων την έκδοση προσωρινού Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης για όλους τους κρατουμένους διευκολύνοντας έτσι την παροχή υπηρεσιών υγείας, την ανάπτυξη της τηλεϊατρικής στα σωφρονιστικά καταστήματα, την ίδρυση ψυχιατρικού τμήματος γυναικών κρατουμένων, συνάψεις συμβάσεων κατ΄επισκεψιν νοσηλευτών και τη λειτουργία οδοντιατρικού τμήματος στα σωφρονιστικά καταστήματα. Ο κ. Παπαθανασίου αναγνώρισε ότι η ανεμπόδιστη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας είναι θεμελιώδες δικαίωμα, μνημόνευσε τις παρούσες πρωτοβουλίες μείωσης βλάβης, μεταξύ άλλων του ΚΕΘΕΑ, και δήλωσε ότι ο νέος νόμος είναι πλήρως εναρμονισμένος με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και ότι επιβάλλει το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προστασία των ευάλωτων κρατουμένων. Όπως ανέφερε, “αφουγκραζόμαστε τα προβλήματα και θεωρούμε ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα, αλλά χρειαζόμαστε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Πολιτών. Αναγνωρίζουμε το έργο που επιτελούν οργανώσεις, όπως ο “Προμηθέας” και η “Θετική Φωνή”, και θεωρούμε, ευελπιστούμε ότι θα συνεχίσουμε αυτή τη σχέση που έχουμε αναπτύξει”.
Μετά την εισήγηση του κ. Παπαθανασίου ακολούθησε σύντομος σχολιασμός από την Μαρία Παπαδημητράκη, Ειδική Επιστήμονας του “Συνηγόρου του Πολίτη”, η οποία προέτρεψε στην επίσπευση της έκδοσης της σχετικής Υπουργικής Απόφασης για την απόδοση Προσωρινού Αριθμού Υγειονομικής Περίθαλψης Κρατουμένων και τον Αναστάσιο Σαμουηλίδη, Νομικό Σύμβουλο της “Ένωσης Ασθενών Ελλάδος”, που σημείωσε πως “οι παθογένειες του συστήματος περίθαλψης των φυλακών μοιάζουν με αυτές του ΕΣΥ, αλλά εδώ το διακύβευμα είναι μεγαλύτερο” και αναφέρθηκε στις σοβαρές συνέπειες της παραβίασης του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων”. Ο Εμμανουήλ Πικουλής, Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΕΚΠΑ, απαρίθμησε τα βασικά προβλήματα που παρατηρούνται στα σωφρονιστικά καταστήματα: ο υπερπληθυσμός, η έλλειψη υγειονομικού προσωπικού, οι προβληματικές συνθήκες διαβίωσης, τα επεισόδια βίας, η έξαρση λοιμωδών νοσημάτων, η έλλειψη αγωγής υγείας, καθώς και οι επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 που λειτούργησαν επιβαρυντικά σε όλα τα παραπάνω και ανέφερε ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα είναι στη διάθεση της Πολιτείας για εξεύρεση λύσεων. Όλοι συμφώνησαν ότι η έμφαση που έδωσε ο Γενικός Γραμματέας στη δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου και των οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο αντίστοιχο πεδίο είναι κάτι εξαιρετικά ελπιδοφόρο και σημαντικό.
Εν κατακλείδι, θα θέλαμε να εκφράσουμε την ικανοποίηση για το ότι το έργο “Health without barriers” προσέφερε σημαντικά στοιχεία που έθεσαν μία κατάλληλη βάση για την πρόταση πολιτικών και για νομοθετικές αλλαγές, όπως αποδεικνύεται και έμπρακτα από τις τελευταίες εξελίξεις. Η πρόσβαση – κρατουμένων και μη – σε υπηρεσίες υγείας αποτελεί αναφαίρετο καθολικό δικαίωμα και όχι μερικό προνόμιο, και εμείς θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για αυτό.
Το έργο Health without barriers υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης τον Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδος “Προμηθέας” και εταίρο το Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος “Θετική Φωνή”.
Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.activecitizensfund.gr
