24 Ιανουαρίου 2018
Ο πρωτοβάθμιος φορέας πρόληψης και ενδυνάμωσης εργαζόμενων στο σεξ «Red Umbrella Athens» έκλεισε δύο χρόνια λειτουργίας. Πρόκειται για μία καινοτόμα προσπάθεια του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή», του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος «Προμηθέας» και των Κέντρων Πρόληψης και Εξέτασης «Checkpoint».
Η απουσία πολιτικής βούλησης κοινωνικής ενσωμάτωσης των εργαζόμενων στο σεξ έχει σημαντικές επιπτώσεις πέρα από την περιθωριοποίησή τους και στη διαφύλαξη της σεξουαλικής τους υγείας, καθώς σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι χώρες που έχουν νομιμοποιήσει ορισμένες πτυχές της εργασίας στο σεξ παρουσιάζουν χαμηλότερο επιπολασμό της HIV λοίμωξης στη συγκεκριμένη ομάδα.
Το «Red Umbrella Athens» βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, στην Ομόνοια και παρέχει στους ωφελούμενους και στις ωφελούμενες δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, την ασφαλέστερη εργασία στο δρόμο και τη μείωση βλάβης από τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών. Οι ωφελούμενοι μπορούν να εξεταστούν δωρεάν για HIV, ηπατίτιδες Β και C και σύφιλη, να προμηθευθούν δωρεάν προφυλακτικά, καθώς και να λάβουν υποστήριξη από κοινωνικό λειτουργό και νομικό σύμβουλο. Επίσης παρέχονται δωρεάν είδη ένδυσης και υπόδησης, μακιγιάζ και κούρεμα.
Το κέντρο ημέρας λειτουργεί από το Δεκέμβριο του 2015 για τις γυναίκες εργαζόμενες στο σεξ και από το Σεπτέμβριο του 2017 για τους άνδρες. Μέχρι σήμερα έχουν κάνει χρήση των υπηρεσιών του πάνω από 290 άτομα σε 1.400 ατομικές συνεδρίες. Έχουν διενεργηθεί πάνω από 650 εξετάσεις και έχουν διανεμηθεί πάνω από 50.000 δωρεάν προφυλακτικά και 1.250 κιτ ασφαλούς ενέσιμης χρήσης, καθώς και τεστ εγκυμοσύνης. Συνολικά έχουν γίνει 250 παραπομπές σε άλλους φορείς της πολιτείας και της κοινωνίας των πολιτών για θέματα όπως η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, η ψυχική υγεία, η μείωση βλάβης και άλλες κοινωνικές παροχές.
Επίσης το «Red Umbrella Athens» παρέχει ιατρικές υπηρεσίες σε συνεργασία με τους «Γιατρούς χωρίς Σύνορα» και δημιουργική απασχόληση σε συνεργασία με το “Δίκτυο Τέχνης και Δράσης – Οι άνθρωποι με τα μπαλόνια”. Στις περιπτώσεις αλλοδαπών ωφελούμενων που δε γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα, τη διερμηνεία αναλαμβάνει η «Μετάδραση». Την επιστημονική εποπτεία του έργου έχει αναλάβει το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ μέσω της δομής η «Θετική Φωνή» είναι μέλος στα δίκτυα «ICRSE – Sex Work Europe» «SWAN – Sex Workers’ Rights Advocacy Network», «NSWP – Global Network of Sexworkers» «TAMPEP – European Network for HIV/STI Prevention and Health Promotion among Migrant Sex Workers».
Σύμφωνα με έρευνα μέσω ερωτηματολογίου που υλοποίησε η «Θετική Φωνή» σε 100 εργαζόμενες στο σεξ που έκαναν χρήση των υπηρεσιών του «Red Umbrella Athens», το 52% ήταν 18 έως 34 ετών, 4 στις 10 είχαν ολοκληρώσει τη βασική εκπαίδευση, 4 στις 10 ήταν Ελληνίδες, 7 στις 10 αλλοδαπές είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα και το 23% είχε κάνει χρήση ψυχοδραστικών ουσιών στο παρελθόν. Η συντριπτική πλειοψηφία δήλωσε πως έχει υποστεί πολλαπλές μορφές βίας και το 88% δε διέθετε άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος του «εκδίδεσθαι» σύμφωνα με το νόμο 2734/1999.
Το τελευταίο στοιχείο καταδεικνύει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο την ανάγκη αναθεώρησης του αναχρονιστικού νομοθετικού πλαισίου που περιβάλλει την εργασία στο σεξ στην Ελλάδα και ωθεί τα άτομα στην παρανομία, με αποτέλεσμα να επιτείνει την ευαλωτότητά τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας διοργάνωσε το Μάιο του 2017 για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα, μία ημερίδα για το συγκεκριμένο θέμα, με τη συμμετοχή εργαζομένων στο σεξ, του Υπουργού Εσωτερικών Πάνου Σκουρλέτη, της Γενικής Γραμματείας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εκπροσώπων των κοινοβουλευτικών κομμάτων, ακαδημαϊκών και ακτιβιστικών οργανώσεων από το εξωτερικό. Παράλληλα, η «Θετική Φωνή» έχει δημόσια καταθέσει πρόταση σχεδίου νόμου για την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, στην κατεύθυνση της κοινωνικής ενσωμάτωσης των εργαζόμενων στο σεξ.
Αν και η Ελλάδα αναγνωρίζει το «επάγγελμα του εκδίδεσθαι» ως νόμιμο, οι περιορισμοί που τίθενται καθιστούν την νόμιμη εργασία στο σεξ σχεδόν αδύνατη. Όσο όμως τα άτομα αυτά εργάζονται σε καθεστώς παρανομίας, διώξεων και φόβου, τόσο πιο ευάλωτα γίνονται στην εκμετάλλευση, την περιθωριοποίηση και το στιγματισμό και παραμένουν δυσδιάκριτα το όρια μεταξύ της σωματεμπορίας και της εργασίας στο σεξ.
Για το λόγο αυτό, η προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των θυμάτων trafficking και η καταπολέμηση της σωματεμπορίας θα πρέπει να αποτελούν αδιαπραγμάτευτους στόχους. Παράλληλα όμως, οι στόχοι αυτοί πρέπει να επιτυγχάνονται χωρίς να απειλείται το δικαίωμα του κάθε πολίτη στην αυτοδιάθεση, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος να διαχειρίζεται κατά βούληση το σώμα και τη σεξουαλικότητά του, όταν δε συντρέχουν συνθήκες εξαναγκασμού, διακρίσεων ή βίας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας υποστηρίζει πως είναι ανάγκη να γίνει ένας θεσμοθετημένος δημόσιος διάλογος για το θέμα με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων μερών, με γνώμονα την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζόμενων στο σεξ, την κοινωνική συμπερίληψή τους και τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας.
