12 Φεβρουαρίου 2019
Σύμφωνα με τo Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), τα κρούσματα σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων έχουν αυξηθεί, με τη γονόρροια, τη σύφιλη και τα χλαμύδια να κατέχουν την πρώτη θέση στη λίστα (10% αύξηση από τα κρούσματα που καταγράφηκαν το 2016). Τα χλαμύδια αποτελούν το πιο συχνό μεταδιδόμενο νόσημα, ειδικά σε γυναίκες ηλικίας 15–24 ετών (45% των κρουσμάτων), με ενδεχόμενες συνέπειες όπως η στειρότητα, οι επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ή ο χρόνιος πυελικός πόνος. Η σύφιλη έχει αυξηθεί κατά 76% και τα περιστατικά γονόρροιας κατά 67% από το 2013. Η ανησυχία των επιστημόνων επιτείνεται, καθώς τα στελέχη του μικροβίου έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα στη φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται.
Στην αντιμετώπιση του HIV, η επιστήμη παρέχει μία βεντάλια προληπτικών μέσων. Σε αυτά περιλαμβάνονται η θεραπεία ως πρόληψη, καθώς η αντιρετροϊκή αγωγή επιτυγχάνει μη ανιχνεύσιμα επίπεδα του ιού στο αίμα και καθιστά τα οροθετικά άτομα μη μεταδοτικά και η προφύλαξη πριν από την έκθεση (PrEP). Η PrEP είναι προληπτική θεραπεία που εμποδίζει τον ιό να αναπαραχθεί στον οργανισμό ενός ατόμου που έχει εκτεθεί και επομένως αποτελεί αποτελεσματική ασπίδα για τον HIV, ωστόσο δεν είναι ακόμη διαθέσιμη στην Ελλάδα. Το προφυλακτικό είναι επίσης ένα αποτελεσματικό μέσο πρόληψης για τον HIV, αλλά και για πολλά από τα παραπάνω νοσήματα για τα οποία δεν υπάρχουν εναλλακτικές μορφές προφύλαξης.
Με αφορμή τη 13η Φεβρουαρίου – Διεθνή Ημέρα Χρήσης Προφυλακτικού, έρχεται και πάλι στο προσκήνιο το ζήτημα της πρόσβασης σε ένα από τα πιο σημαντικά μέσα πρόληψης για τη σεξουαλική υγεία. Πάγιο αίτημα της «Θετικής Φωνής» είναι η μείωση του φόρου προστιθέμενης αξίας στα προφυλακτικά, ως ένα μέτρο που υπηρετεί διττό σκοπό. Από τη μία θα συμβάλει στη μείωση της τελικής τιμής που επιβαρύνει τον καταναλωτή. Ταυτόχρονα υπηρετεί το συμβολισμό ότι η πολιτεία αναγνωρίζει έμπρακτα την ανάγκη προαγωγής της χρήσης του προφυλακτικού. Η επίτευξη του συγκεκριμένου σκοπού θα πρέπει να συνοδεύεται επιπλέον από την υλοποίηση προγραμμάτων δωρεάν διάθεσής τους σε κατηγορίες του πληθυσμού όπως οι έφηβοι μαθητές, οι νέοι, οι ευάλωτες ομάδες κ.λπ.
Ωστόσο, η πρωτοβουλία αυτή θα είναι σπασμωδική αν δεν ενταχθεί σε ένα ολιστικό πρόγραμμα. Η Ελλάδα παραμένει ένα από τα τελευταία κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν έχει συμπεριλάβει τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ως υποχρεωτικό μάθημα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Πρόκειται για ένα μέτρο αιχμής που θα συμβάλει καθοριστικά στον προαγωγή της σεξουαλικής υγείας, της πρόληψης και της τακτικής εξέτασης, στον περιορισμό των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, στη μείωση του ανησυχητικά υψηλού ποσοστού των αμβλώσεων και στην καταπολέμηση των διακρίσεων βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Τα αποτελέσματα της ελλιπούς ενημέρωσης των νέων είναι ήδη εδώ σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα:
- Ένα σημαντικό ποσοστό του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού δε χρησιμοποιεί προφυλάξεις, ακόμη και σε περιστασιακές σεξουαλικές πράξεις.
- Η πλειοψηφία των μαθητριών λυκείου δεν γνωρίζει τις γόνιμες ημέρες της γυναίκας
- Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις πρώτες χώρες της Ευρώπης σε αμβλώσεις
- Το “χάπι της επόμενης ημέρας” χρησιμοποιείται συχνά ως μέθοδος αντισύλληψης και όχι ως μέτρο έκτακτης ανάγκης
- Οι υποθέσεις σχολικού εκφοβισμού βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου πληθαίνουν
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω ζητημάτων η απάντηση είναι η παιδεία. Σίγουρα όμως η απάντηση δε βρίσκεται στις ελάχιστες αναφορές στο αναπαραγωγικό σύστημα του ανθρώπου στο βιβλίο «Ερευνώ και Ανακαλύπτω» της ΣΤ’ Δημοτικού και στα βιβλία Βιολογίας της Α’ Γυμνασίου και της Α’ Λυκείου, αλλά σε ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό κύκλο σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης σε όλες τις τάξεις και όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Μακρυά από στερεότυπα, προκαταλήψεις και ηθικολογικές αγκυλώσεις του παρελθόντος.
